الهه صفائی

چکیده

زیارت و آداب مرتبط با آن به عنوان یکی از نمادهای تشیع از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و مسلمان از هر طبقه ی اجتماعی در جامعه آرزوی عزیمت به چنین سفر هایی را داشتند . از آنجا که به طور کلی مسافرت امری زمان بر و خطرناک بوده است زوار با مشکلات متعددی در طی راه و در شهرهای زیارتی مواجه می‌شدند که از جمله آنها می‌توان به مشکلاتی طبیعی مانند شرایط اب و هوایی،کمبود آب و امکانات بهداشتی، ناامنی راه‌ها و همچنین مشکلاتی که در اثر عوامل انسانی اتفاق می‌افتاد همچون غارت و دزدی، اخذ وجوهات ، ناامنی راه‌ها اشاره کرد. با این وجود عقیده مسلمانان بر آن بود که هرچه در این راه سختی بکشند ثواب بیشتری می‌برند.توجه به طبقات پایین جامعه در این اثر به منظور بی­اهمیت بودن این امر در میان طبقات بالای جامعه و شاهان و بزرگان نیست چه آنکه علاوه بر رفتن به زیارت،   دستور به بازسازی، ترمیم و توسعه چنین اماکنی می‌دادند. با روی کار آمدن حکومت­های شیعی شیعیان از آزادی عمل بیشتری برای انجام زیارت اماکن مقدس و به جا آوردن مناسک مربوط به آن برخوردار   شدند اما واقع شدن تعدادی از زیارتگاه های مهم شیعیان در خاک حکومت عثمانی سنی مذهب با وجود آنکه خود این مقوله موجب وحدت دینی و مذهبی می­شد اختلافات و درگیری­هایی بین دو حکومت ایجاد می­کرد از آنجا که این امر از عوامل مهم و موثر در روابط حکومت قاجار و عثمانی بود همواره یکی از دغدغه های حکومت قاجار رفع این موانع و مشکلات بود که با عقد قرارداد ها، تحریم سفر زوار و بعضاً درگیری برای مدتی این مسائل حل می‌شد اما یکی از مهم­ترین موانعی که در این امر بر سر راه شیعیان قرار داشته و تا امروز هم ادامه دارد تسلط وهابیان می­باشد که به دلیل عدم اعتقاد به این امر صدماتی را به اماکن مقدس وارد می‌کردند. در این تحقیق با روش توصیفی و تحلیلی سعی شده که به موارد مذکور پرداخته شد.با وجود تمام این مسائل نه تنها زیارت جایگاه خود را در میان شیعیان از دست نداد بلکه علاوه بر سفرهای زیارتی که خود می‌رفتند در صورت مهیا بودن شرایط جنازه اموات را هم به چنین اماکنی انتقال می‌دادند.