فاطمه نوری

بسمه تعالی

دانشگاه علامه طباطبایی

پیشنهاد اجرای پایان‏ نامه و رساله برای تصویب

عنوان :

سرمایه های اجتماعی ایران شیعی (از صفویه تا

کنون)

Latin : The influence of the

elements arising from social history on the social capitals of Shiite Iran

(from Safavid era to now)

دانشکده الهیات و معارف اسلامی

   نام و نام خانوادگی دانشجو:فاطمه نوری

رشته تحصیلی: فلسفه و کلام اسلامی   گرایش:جامعه شناسی – شیعه شناسی

سال ورود: نیمسال اول   دوم   سال تحصیلی۱۴۰۱-۱۴۰

شماره ملی: ۵۵۶۰۰۰۳۳۴۴   نشانی اسلامشهر

شماره تماس: ۰۹۳۵۱۸۷۵۴۵۹   نشانی پست

الکترونیکی:fatmhnwry۸۹۳@gmail.com

فارسی

مولفه های برآمده از تاریخ اجتماعی و تأثیر آن بر سرمایه های اجتماعی

انگلیسی

Components emerging from social

history and its impact on social capit

۱. رشته:الهیات   و معارف اسلامی   ۲. گرایش: فلسفه و کلام اسلامی   ۳. تخصص در گرایش: جامعه شناسی – شیعه شناسی

تاریخ اجتماعی   دانشی است که در آن اشکال متنوع روابط   اجتماعی   در بستر تاریخی مطالعه می‌شود: (موسی پور،

۱۳۹۴) تاریخ اجتماعی به زندگی و تجربیات مردم عادی در طول تاریخ می پردازد و از

تمرکز سنتی بر رویدادهای مهم و شخصیت های برجسته فراتر می رود. جنبه‌های مختلف

زندگی در جوامع و دوره‌های زمانی مختلف را بررسی می‌کند و تصویری واضح از نحوه

زندگی، کار، تعامل و شکل‌دهی مردم به جوامع خود ترسیم می‌کند. در اینجا برخی از

مؤلفه های کلیدی تاریخ اجتماعی آورده شده است:

پنج جزء اصلی عبارتند از: زندگی و فرهنگ روزانه: این شامل

مطالعه فرهنگ مادی، آداب و رسوم اجتماعی، خانواده و ساختارهای جامعه است که بینش

هایی را در مورد وضعیت اجتماعی، روال روزانه و پیشرفت های تکنولوژیکی ارائه می

دهد. (ذوالفقاری و همکاران، ۱۴۰۳)

کار و زندگی اقتصادی: این مؤلفه سیستم های کاری، مشاغل،

ساختارهای اقتصادی و الگوهای مصرف را بررسی می کند و موضوعاتی مانند فقر، تحرک

اجتماعی و تضاد طبقاتی را روشن می کند.

جنبش‌ها و تغییرات اجتماعی: این مؤلفه مواردی از مقاومت و

شورش، جنبش‌های اصلاحی و تغییرات اجتماعی و فرهنگی را بررسی می‌کند که نشان می‌دهد

چگونه جوامع در طول زمان تغییر می‌کنند. (کاظمی، ۱۳۹۳)

جمعیت شناسی و ساختار اجتماعی: این مؤلفه روندهای جمعیت،

طبقات اجتماعی، جنسیت و جنسیت و تقسیمات سلسله مراتبی در یک جامعه را تجزیه و تحلیل

می کند.

منابع و روش شناسی: مورخان اجتماعی از منابع مختلفی از جمله

سوابق مکتوب، تاریخ شفاهی، منابع دیداری و داده های کمی استفاده می کنند و از روش

شناسی هایی مانند تاریخ خرد، تاریخ تطبیقی و رویکردهای میان رشته ای استفاده می

کنند. (ذیلابی و همکاران، ۱۴۰۰)

این مؤلفه ها و روش شناسی ها به مورخان اجتماعی کمک می کند

تا گذشته را بازسازی کنند و بینش هایی را در مورد تجربیات اجتماعی و فرهنگی مردم

در طول تاریخ ارائه دهند. (الهیاری، ۱۳۹۲).

تاریخ اجتماعی با بررسی این مؤلفه‌های متنوع، درک عمیق‌تری

از تجربه بشری ارائه می‌دهد و بینش‌های ارزشمندی را در مورد پیچیدگی‌های جوامع

گذشته و میراث ماندگار آنها ارائه می‌دهد. در بررسی تحولات تاریخی-اجتماعی، توجه

به تأثیر مؤلفه‌های تاریخ اجتماعی بر شکل‌گیری و تحول سرمایه اجتماعی بسیار مهم

است. سرمایه اجتماعی، همانطور که رابرت پاتنام تعریف می کند، به "ویژگی های

سازمان اجتماعی مانند شبکه ها، هنجارها و اعتماد اجتماعی که هماهنگی و همکاری را

برای منافع متقابل تسهیل می کند" اشاره دارد (پاتنام[۱]،

۱۹۹۵). در بافت ایران شیعی، این مولفه‌ها را می‌توان به دوره صفویه (۱۷۳۶-۱۵۰۱)

جست‌وجو کرد و تا امروز به شکل‌گیری منظر اجتماعی ادامه داده است. از مؤلفه‌های

مهم تاریخ اجتماعی، نقش نهادهای مذهبی در پرورش شبکه‌ها و هنجارهای اجتماعی است.

تثبیت تشیع به‌عنوان مذهب حکومتی از سوی سلسله صفوی، منجر به شکل‌گیری نظام روحانیت

سلسله مراتبی شد که نقشی حیاتی در شکل‌گیری جامعه ایران ایفا کرده است (ارجمند[۲]،

۱۳۶۳). این چارچوب مذهبی نه تنها منبع وحدت و هویت بود، بلکه توسعه سرمایه اجتماعی

را از طریق شبکه‌ها، هنجارها و اعتماد دینی تسهیل کرد. یکی دیگر از مولفه های مهم،

تأثیر ساختارهای سیاسی بر سرمایه اجتماعی است. دوره‌های صفوی، قاجار، پهلوی و

جمهوری اسلامی همگی شاهد شکل‌های متفاوتی